O, roku ów!

Nie robię podsumowań, ale w tym roku zdarzyło się coś takiego, że... zrobię, a co!

    :-) 

Ja mam w sobie pewien rodzaj wiary w "siedem krów". Znaczy, że są lata chude i tłuste, że to się w życiu przeplata i że się z dołków wychodzi, choć bywa, że zajmuje to więcej czasu niż tylko "hop!". Dołki bywają dołami, a nawet Rowami Mariańskimi.

W latach pięknych warto sobie stawiać mocne cele, bo nie ma większej frajdy w życiu niż zdobycie jakiegoś własnego Mount Everestu.

Trzeba być uważnym z marzeniami (zwłaszcza, gdy się ma 60 +), bo jeśli zdecydujemy się na realizację marzeń niespełnialnych rozczarowanie może nas wrzucić w otchłań rozpaczy a leciutka korekta sprawi, że marzenie z lekka (albo porządnie wręcz) urealnione pozwala je spełnić i mieć wielką frajdę, że się dało radę.

(Siwy na przykład wie, że pewne sporty ekstremalne nie są dla niego, więc w wieku 64 wskoczył na narty nieekstremalnie i jakoś daje radę! Myślę, że w tym roku chłopaki zaciągną go na czarną trasę i poradzi sobie!)

Ja kilka lat walczyłam z chudymi krowami.

Przyznam się, że było baaaaardzo ciężko.

Zwłaszcza bycie wyrolowaną z zimna krwią, przez ludzi niegdyś bliskich jest dramatycznie przykrym przeżyciem.

Ale, jak mówią "abyśmy zdrowi byli" i ja jestem.

(oczywiście, że gdzieś tam skrzypię ale generalnie jest OK)
Większość chudych krów poszło sobie.

Mam nadzieję, że w naszym małym kosmosie rodzinnym będzie dobrze.

Oczywiście mam marzenia, z lekka skorygowane (bo piękna, młoda i szczupła to ja już byłam) i tylko trzeba stworzyć projekt, plan i realizacja jest MOŻLIWA. :-)

I na koniec koniecznie muszę opisać pewną historię.

Siedem lat temu rozstali się z hukiem i trzaskiem. Nazwijmy ich Adam i Ewa, albo Anita i Stefan, albo Iga i Romek - nieważne.

W pewnych kręgach ludzie znani. Z bagażem życiowym synami, i sukcesami. On odszedł. Miał dość.

Skracając, i nie wchodząc w szczegóły- rozstanie miało być z jakimś porozumieniem, ale niestety przerodziło się w... wojnę siedmioletnią.

Wzajemnym uszczypliwościom i awanturom, nieporozumieniom, oskarżeniom i złośliwościom nie było końca. Wyniszczające i wredne to było. Brzydkie. Któregoś dnia Ona zamyśliła się głęboko nad tym, jak reagują synowie, zwłaszcza młodszy. Dorastał, było źle.

"To nasza wina" - pomyślała i zaczęła myśleć nad tym jak przynajmniej schłodzić ten wyniszczający pożar.

"Żeby było jak u was! - mówiła mi niejednokrotnie (bo to wiecie, że z byłym mężem, ksywka "Pierwszy", kumplujemy się najzwyczajniej) - żeby bez tych złośliwości, wojny. Po co to?! On ma swoje życie, ja swoje. Wiesz - mówiła z sensem - że ja nienawidzę agresji i awantur. Chciałabym móc tak to poukładać żebyśmy nie zalewali się toksyną wzajemnych oskarżeń. To jest kompletnie niepotrzebne!

On faktycznie szalał... Nie znałam go takim. Życie osobiste mu się nie układało. Może dlatego był taki sfrustrowany, wściekły?

Ona rozpoczęła pracę nad swoim planem zalania agresji spokojem i porozumieniem. Szczerze mówiąc podziwiam ją za to. "Marzenie ściętej głowy" - myślałam po cichu wiedząc, jakie hiszpańskie emocje wkradają się w ludzkie zachowania. Raz spuszczona ze smyczy niechęć, agresja nie jest łatwa do okiełznania.

Skracając, cała ta historia to... telenowela - nie przymierzając – południowoamerykańska. I to C - klasowa.

Tak, tak - domysły są słuszne.

Podczas kolejnej próby porozumienia z awanturą, uspokojeniem się, pyskówką i znów spokojną rozmową wyszło, że... on ją stale kocha! Że ŻADNA - tylko ona! Rozmawiali niemal tydzień. Jak ona to nazywa - "kompletna, bolesna ale oczyszczająca resekcja wrzodu". Udało się.

W tydzień zmienili mieszkanie na większe, bo są razem nieodwołalnie.

A teraz, całą rodziną, wraz z synami oczywiście, są od tygodnia w ciepłych krajach, piją szampana, dobrze jedzą, zwiedzają, kąpią się i trzymają za ręce.

Nie muszę pisać, jak odetchnęli synowie.

Ufffff. Zakończenie tak słodkie, że aż... podzieliło znajomych. Jedni przyklasnęli - i jęknęli: "Noooooo, NARESZCIE! Kiedy szampan?"

Innym się to w głowie tak dalece nie mieści, że mają focha.

Ja powtarzam za nią: "Co chatka, to zagadka". Mnie się podoba.

Znam ich i nie sądzę, żeby za tydzień, a nawet za rok coś się zmieniło. Są na to za starzy i chyba oboje wiele zrozumieli, a ocenianie ich, to już w ogóle idiotyzm, bo takich rzeczy się nie ocenia! TO ICH SPRAWA. Szlus i ament.

Ja tylko mogę klasnąć w dłonie, i powiedzieć im, że ogromnie mnie to cieszy, bo ja jestem z pokolenia, które pamięta hippisowskie hasło "Make LOVE not war".

...i dobrze jest!

No. 

To życzę Wam, żeby chude krowy poszły precz, żeby mimo marnych prognoz przynajmniej w życiu osobistym było fajnie i dobrze. Żebyście byli kochani i mieli kogo kochać.

Śmieci w lesie czyli "a co ja mogę"?! 

Jeśli najniższa, najdrobniejsza władza nie radzi sobie z prostą sprawą, to PAŃSTWO nie działa.

Znaczy, owszem - na najwyższych pułapach, jak widać, działa niszcząco i rujnująco, nocą przepychając ustawy rozwalające demokrację, ale tam gdzie sprawy proste, gminne, codziennie upierdliwe, gdzie potrzeba rozsądku i PRAWA – tam nie działa.

Oto przykład.

Kilka miesięcy temu w lesie pojawiły się porozwalane śmieci.

Pokazywałam!

W lesie, przy drodze. Jak w setkach polskich lasów. Niestety.

Wśród śmieci znalazłam kopertę z nazwiskiem palanta i jeszcze jakieś papierzyska. Też z nazwiskiem.

Policja potwierdziła: „Znamy, znamy! To taka patologia z pobliskiej wsi. Wiecznie się między sobą tłuką dwie rodziny, stąd w śmieciach papiery sądowe. Ale... to już inna gmina.”

(Uwaga: to ostatnie ma znaczenie w tej sprawie).

- A może panowie pojedziecie po tego palanta, przywieziecie go tu, żeby posprzątał i zagrozicie, że gdyby nie zechciał, to sąd wyda nakaz sprzątania gminie i rachunek pod rygorem komorniczym do uregulowania będzie miał złoczyńca?
- Eeeee, wie pani, to tak nie działa.

Policja przyjechała do lasu, popatrzyła, śmieci obfotografowała, pogadała i pojechała. Założono PODOBNO sprawę w sądzie.

Śmieci leżą.

W TEJ sprawie tkwią same „problemy”!

- pierwszy to, że śmieci są wywalone w innej gminie, niż mieszka wywalający

- gminy nie umieją się w TEJ sprawie dogadać,

- gmina, w której leżą śmieci nie jest w stanie wydać polecenia śmieciarzom, żeby je zebrali; poniekąd słusznie, bo moralniej byłoby, gdyby pozbierał je ten śmiecący.

Śmieci leżą.

Jestem w Urzędzie Gminy, w której mieszka złoczyńca. Zatrwożona pani urzędniczka mówi "dobrze, ja jutro wezmę kierowcę, worek jakiś i sprzątniemy to". Zatkało mnie, ale gdy odetkało zaprotestowałam.
- To niemoralne, proszę pani. To ten palant powinien pod rygorem policji pojechać i sprzątnąć, a jeśli nie, to ktoś, komu państwo DAJECIE pieniądze na różne zapomogi (a przychodzą po nie różni ludzie, wśród nich pijaki śmierdzące - wiem, bo widziałam i CZUŁAM odór fajek i wódy) i to może oni w ramach pracy za te zapomogi powinni troszkę popracować na rzecz gminy? A rachunek za to wysłać temu śmiecącemu?

Pani westchnęła i pokręciła głową.

Nie da rady. Śmieci nie leżą w ich gminie.

Poszłam na posterunek, a tam pan komendant nieprzyjemny i sfrustrowany niemal na mnie nakrzyczał, że:

- Policja już nic do tego nie ma! Ani z jednej gminy, ani z drugiej. Tak, oba posterunki, z obu gmin znają sprawcę, znają sprawę i... nic nie mogą zrobić. Zgłoszą do sądu.

Gmina, w której leżą śmieci, pani od ochrony środowiska rozkłada ręce:

- Może pani pójdzie do wójta?

- Serio?! Wójtowie dwóch gmin mają się zajmować wywalonymi do lasu śmieciami?! Ale, że serio?

Pani milknie. Sprawa pozostaje na etapie "co ja mogę". I śmieci nie ruszać, bo "Sprawa jest w toku, MOŻE sąd wyda nakaz sprzątnięcia. Są dowodem w sprawie, czekamy na decyzję sądu".

- Czy wówczas zmusi ktoś tego śmiecącego do posprzątania?

Pani znów rozkłada ręce. Nie wie...

Śmieci leżą.

Śmiecący palant ma w dupie fakt, że wywalił śmieci do lasu i śmieje się w nos wszystkim. Jest totalnie bezkarny. TOTALNIE!

Ponowna rozmowa z policją:

- No jak to? Mamy go tam zawieźć i... ZMUSIĆ? Jak pani to sobie wyobraża?! To nie leży w naszych kompetencjach!

Śmieci leżą, facet ma to w dupie.

Wniosek - państwo nic nie może. Nadto właśnie obnaża, wręcz demonstruje wobec przestępców i drobnych palantów swoją absolutną niemoc.

Pojęcia nie mam, kiedy te śmieci zostaną sprzątnięte, nawet już chciałam sama, bo las raz na pół roku sama sprzątam, ale ponoć nie wolno ich ruszyć, bo teraz sprawa się toczy.

A w gminach kolejki różnych ludzi, w tym zwyczajnych szopenfeldziarzy po "piniendze", które pójdą na szmuglowane fajki, na tanie wino. I oni MOGLIBY coś zrobić na rzecz gminy, choćby posprzątać lasy, pobocza dróg. Tyle tego! To nie jest ciężka praca...

Śmieci leżą.

...i leżą.

Chciałam pięknej książki, i mam!

Już dawno mówiłam o tym jak bardzo potrzebuje książki PIĘKNEJ.

Jak nużą mnie już te wszystkie pisane wulgarnie, urywanymi zdaniami, opisujące jakieś wydumane stany psychodeliczne, jakieś niby polskie szambo. Szare obrazki, szary język, szare myśli i poszarpana polszczyzna, bo dzisiaj jest moda na brzydotę, trzeba ją opisywać brzydkim językiem. Pytałam wówczas, czy dzisiaj nikt już nie umie opisać świata pięknym językiem?
Chcę pięknej książki!

Wyśmiano mnie.

Krytycy i pisarze wydumali sobie, że pisząc tak, chciałam zwrócić uwagę na siebie, więc zgodnie z polską tradycją niedoczytania, niezrozumienia i stworzenia sobie własnej wersji mojej wypowiedzi (co po angielsku nazywa się Straw Man argument), obśmiano moje pytanie i mnie.

Niektórzy bez klasy, inni w białawych rękawiczkach. Bez zrozumienia.

Trudno. To walka przegrana, jeśli nie ma chęci wysłuchania interlokutora.

Dzisiaj najspokojniej mogę powiedzieć, że mam tę książkę, o której mogę powiedzieć śmiało, że jest Piękna. Pięknie wydana i pięknie napisana i nie jest harlequinem, ba, nawet nie jest romansem, jest albumem, swoistą opowieścią, refleksją?

To „Biel” Marcina Kydryńskiego.

Autor jest erudytą nie jest to więc pierwsza jego książka pięknie napisana. Pierwej opisał Lizbonę: „Lizbona. Muzyka moich ulic.”

Nigdy nikt tak miasta nie opisał.

Autor wychowany starannie i oczytany od dziecka ma łatwość posługiwania się językiem polskim. Żongluje językiem z prestidigitatorską łatwością, choć lepiej napisać: z lutniczą precyzją Będąc wielbicielem, znawcą muzyki ma jeszcze ten dar, że słyszy dźwięki w pełnej ich skali, jest świadom czym jest harmonia, a fałsz sprawia mu ból. Jako fotograf, wrażliwy i wnikliwy obserwator, ma też wyczulony wzrok i zmysły pozwalające ogarniać to czego inni najczęściej nie widzą. Szerokie horyzonty, wielka wiedza, erudycja i umiejętność przelania tego na papier, nadania ciekawej formy, oczarowanie czytelnika  – to dzisiaj ginący gatunek pisarza.

Śmieszą mnie fochy czytelniczek/czytelników, piszących z wyższością, że język pana Marcina jest dla nich zbyt barokowy, zawiły. Serio?!

Mój tatko powiedziałby „Nie narzekaj na lustro, gdy gęba krzywa”, a mama powiedziałby spokojnie – nie rozumiesz? Masz encyklopedię, zajrzyj!

Przyznawanie się do tego, że operowanie zdaniami złożonymi, stosowanie przenośni, parafraz, epitetów, metafor, porównań, oznacza przyznanie się do kiepskiego poziomu, do nieoczytania. Nie jest winą autora, że ma wykształcenie i posługuje się pełnym zasobem słów, rzuca cytatami, zna nazwiska ludzi mających coś do powiedzenia w sprawie, którą on opisuje.Często - zna ich osobiście. To zaleta i należy to wypunktować a nie jęczeć że "język za trudny".   

W „Bieli”, jak i w poprzedniej swojej książce, w audycjach radiowych  Marcin Kydryński używa języka malarskiego, poetyckiego, fakt – bywa że wyniosłego, ozdobnego ale nie zawsze – gdy trzeba, prostego, mocnego i bardzo trafnego.

„Biel” powstała jako rezultat wieloletniej fascynacji autora Afryką.

Piękny i bogaty język, świetne fotografie mamią, wydaje się, że dostaniemy do pomacania, do posmakowania Afrykę taką jaka jest na pocztówkach biur podróży. Gorącą, żółto-biało-brązową, z ugrem i zielenią, z ciemnymi postaciami wiotkich kobiet i zwinnych mężczyzn, zapachem buszu po deszczu…

Nic bardziej mylnego.

To swoisty paradoks, że wysublimowane piękno natury nie jest w centrum zainteresowania autora, ono mu zaledwie towarzyszy, tworzy tło. Raczej niedotykane, pomijane albo tylko dyskretnie zaznaczane. Dostajemy Afrykę „na surowo”, bez ugarnirowania jej tanim widoczkiem piasku z palmą, czy buszu z zebrą. To Afryka taka jaka jest naprawdę – przerażająca swoją innością, brutalnością. Nieprzystająca do naszych pojęć o stosunkach międzyludzkich, humanitaryzmie, współpracy i współistnieniu. Afryka niezrozumiała, krwawa albo tylko brudna, bezmyślna, leniwa, brzydka, zaśmiecona, i smutna raczej, niż bajkowa. Zalana łzami i krwią.

Czytając tę książkę musiałam się zmierzyć z moim pojęciem o tym, jaki jest ten „czarny”, a w zasadzie gorący, suchy ląd, uładzić się sama ze sobą, bo szczególnie dzisiaj wobec wielkiej migracji muszę sama sobie odpowiedzieć na wiele trudnych pytań. Okazuje się, że temat empatii jest trudniejszy niż sądziłam.

Mam szczególną przyjemność mieć tę książkę – album (zdjęcia!) i audiobooka, którego jestem… akuszerką, bo uprosiłam zarówno pana Marcina (miał opory), jak i wydawnictwo, żeby autor swoim sjestowym głosem, z charakterystycznym, ojcowym „r” przeczytał mi tę książkę na głos.

I słuchanie go, to dopiero jest wielka frajda.

DZIĘKUJĘ za możliwość poznania tego kontynentu, na który się nie wybieram, a który chciałam poznać, zobaczyć, poczuć choć w maleńkiej części dzięki komuś, komu ufam.

Kilka wybranych cytatów:

Jeżeli ktoś nazwie ją albumem fotograficznym, sprawi mi

przyjemność. Gdy uzna, że to książka o Afryce, nie będę się

spierał. Na nieprzyjemny zarzut, że jest w istocie autobiografią,

nie będę umiał odpowiedzieć, zażenowany, przyłapany na

gorącym uczynku. Sam myślę o Bieli jak o notatkach na marginesach

książek, które zawsze mam ze sobą w podróży, bo lubię

rozmawiać ze znacznie mądrzejszymi od siebie. Książki są dla

mnie najważniejsze.

A nie ludzie? – ktoś spyta. Książki to są ludzie, przecież.

Wydestylowani do samej istoty rzeczy.

*

Bosaso to niedostępne klify i górskie jaskinie. Schronienie

dla ekstremistów, przechowalnia samobójców. James

Fergusson w swojej książce World’s Most Dangerous Place pisze,

że młodym nomadom zwerbowanym za garść jedzenia do
radykalnych bojówek pokazuje się tańce pulchnych dziewcząt

z filmów bollywoodzkich, mówiąc, że są to nagrania przesłane

z nieba przez poprzednich męczenników sprawy. Osobny

temat: erotyczna frustracja, seksualne niespełnienie nastoletnich

rekrutów z pustyni – jako motywacja do świętej wojny.

Możliwość jej uniknięcia, gdyby wcześniej ktoś ich przytulił

do nagiej piersi.
*
Tymczasem muzyka północy, ta z sudańskich taksówek,

z autobusów w skalistych pejzażach Erytrei, z etiopskich kiosków

z gazetami miała inne zadanie: ogłuszyć. Uniemożliwić

refleksję. Wypełnić pustkę tysiąca mil piasku i pustkę w naszych

stumanionych zmęczeniem głowach. Wyłączała mózg.

Podkreślała wspólnotę. Nawet gdyby podróżujący tym samym

autobusem przez trzy dni po 14 godzin na wstępie nie czuli

się sobie bliscy, ta muzyka miała ich scalić, pojednać w ów

napastliwy, nieznający sprzeciwu sposób. Niczym w świecie

Orwella.

Drażniła powtarzaną w nieskończoność frazą, głos miał

w sobie tę gwałtowność, która wyklucza ukojenie, miał ton

tłuczonego szkła. Słuchałem mimowolnie i czułem, jakby grajek

wtykał mi do uszu długi kolec akacji. Ta muzyka zdawała

mi się nienawistna bardziej niż smród zjełczałego masła na

włosach kobiet, niż odór zwierząt przewożonych w skwarze

pod siedzeniami. Fetor ich odchodów. Nie zostawiała miejsca

na to, co odrębne. Była jak stado fałszywie grającej na dudach

szarańczy. Niszczyła wszystko na swojej drodze.
*
W którym momencie wszystko poszło nie tak? Być może

od samego początku, w 1819 roku, to był zły pomysł Kongresu

Stanów Zjednoczonych, by uwolnionych niewolników odesłać

z powrotem do Afryki. Choć hasło brzmiało godnie i przeznaczono

na tę podróż 100 tysięcy ówczesnych dolarów, głównie

chodziło o to, by młodzi, silni, bystrzy i od niedawna wolni

ludzie nie zasiali w konserwatywnym białym społeczeństwie

zamętu. Statek „Elizabeth” wywiózł ich więc na zesłanie bez

prawa powrotu, ale opatrzono tę ekspedycję etykietą prawości.

Może to był zły znak, że zanim w ogóle znaleziono miejsce

na osadę, co czwarty z uwolnionych zmarł na malarię?

Może miała się w przyszłości zemścić decyzja, by ziemię dla

nowo przybyłych wymusić od miejscowego władcy za bezcen,

przystawiając mu pistolet do czoła?

Co stało się potem, stało się naprawdę. Nie było eksperymentem

psychologii społecznej. Philip Zimbardo zastanawiał się
nad tym szczególnie ostrym zakrętem ludzkiej duszy dopiero

sto pięćdziesiąt lat później, gdy studentów Uniwersytetu

Stanforda podzielił na dwie grupy i umieścił w więzieniu

w rolach strażników i więźniów. Eksperyment przerwano po

sześciu dniach, gdy okazało się, że studenci obdarzeni przywilejem

władzy nie zawahali się przed upodleniem, torturą,

zniszczeniem grupy zdefiniowanej jako słabsza.
Na idyllicznych plażach Afryki Zachodniej niedawni

niewolnicy, z Biblią w ręku, nie pojawili się, by szukać śladów

przeszłości i odnaleźć stęsknione rodziny. Znając jedynie

zasady funkcjonowania wielkich plantacji Południa, zastosowali

je wobec rdzennej afrykańskiej ludności. Zmusili do

pracy, nałożyli podatki, pozbawili praw i ziemi. Zbudowali na

wybrzeżu osiedla na wzór miast Ameryki. Wystrugali werandy,

kolumnady. Ubrani w krynoliny, fraki i czarne cylindry

podążali w dewastującym upale do licznych kościołów, a swój

kraj, pod amerykańską flagą, ochrzcili Christopolis. Biblię

czytali jednak nieuważnie. Nie im pierwszym i nie ostatnim

umknęły przykazania miłości.
*
Ryszard Kapuściński notował w Lapidarium: „Jestem

przekonany o całkowitej odmienności kultur. Gdy dzisiaj pracownik

na rzecz pomocy rozwojowej udaje się do wioski afrykańskiej,

to robi to zwykle dlatego, że sam tego chce, a nie

dlatego, że tamtejsi ludzie są jakoś specjalnie tym zainteresowani.

Być może ich kultura jest kulturą minimalizmu, wolą

nic nie robić. Jest w tym jakaś przemoc, gdy zmusza się ich,

by uwierzyli w wartości obcej kultury. (…) Najlepsze byłoby

zaakceptować to. Nie trzeba zmieniać wszystkiego”.
*
Na marginesie: jest dzisiaj w dobrym, politycznie poprawnym

tonie napisać: „W Afryce spotkałem na swojej drodze

ludzi, którzy niczym się od nas nie różnią”. Brzmi dla niektórych

szlachetnie, ale to nie mój pogląd. Nie tylko dlatego,

że z łatwością dowiodę, iż w Afryce lepiej od nas biegają,

tańczą i rzeźbią w drewnie. Że statystyczny przechodzień na

ulicy w Dakarze przypomina antycznego dyskobola, a w moim

mieście często worek ziemniaków. System wartości muezina

z Omdurmanu jest tak odmienny od przemyśleń maklera giełdowego

z Wall Street, że równie dobrze mogliby należeć do

dwóch odmiennych gatunków zwierząt na odległych od siebie

planetach. Mnie równie daleko do każdego z nich, choć staram

się zrozumieć obu. Z różnym skutkiem.

Co też znaczy: w Afryce? Somalijski pasterz wydaje mi

się tak oddalony od zanzibarskiego rybaka, jak wielbłąd od

rekina. Kairski taksówkarz tak inny od myśliwego Mursi, jak

pyton od lamparta. Wierzę, że te sformułowania nie wartościują.

Lub robią to a rebours, bo właśnie odrębność jest dla mnie

Wartością.

*

Za jazdę z mężczyzną na tym samym motocyklu dziewczynę

uśmierca się kamienowaniem. Za kradzież obcina się ręce. Radykałowie

z organizacji Boko Haram (w wolnym tłumaczeniu:

„precz z zachodnią cywilizacją”) prześcignęli w okrucieństwie

i liczbie ofiar nawet Państwo Islamskie. Sahid, a wraz z nim

każdy chyba mieszkaniec Sierra Leone, konfliktów religijnych

i plemiennych nie pojmuje.

Tu rebelianci obcinali dorosłym ręce, żeby nie mogli głosować

w wolnych wyborach. Ale dzieciom cięli maczetą dłonie

i stopy także, by zaszokowany świat przysłał pomoc humanitarną,

z której oni mogliby szerokim gestem skorzystać. Ostatecznie

szło o pieniądze. Silna motywacja.

Sierra Leone pozostaje wciąż jednym

z najbiedniejszych państw na świecie, mimo pomocy humanitarnej

najwyższej w historii, jeśli przeliczyć ilość dolarów

przyznanych na jednego mieszkańca. Gdzie te pieniądze,

ktoś spyta?

Linda Polman w książce Karawana kryzysu, jednej z najbardziej

wstrząsających moich lektur w ostatnich latach, próbuje

podjąć ten temat. Jedno jest pewne. Te pieniądze nie trafiły do

slumsów Freetown.

*

W wiosce John Obey poznałem chłopca Ibrahima Jalloha.

Jest sierotą wojennym. Nie mówi o Taylorze. Milczy o ruf.

Łowi ryby. Wieczorami wraca pożyczoną pirogą, wydrążoną

z pnia bawełnianego drzewa. Nie posiada niczego. Co za

wolność. Mieć tylko majtki. Jeść owoce z drzewa i łowić ryby,

pić deszczówkę i sok z mango. Pływaliśmy o zachodzie słońca

w ciepłych wodach Atlantyku, zmierzch barwił je na szmaragdowo.

Pamiętam, jak Ibrahim wspiął się na czarną skałę

i odurzony czystym szczęściem istnienia zawołał:

– I co o tym myślisz? Kochasz Sierra Leone? Czy to nie

najpiękniejsze miejsce na ziemi?

Potrzebował mnie do potwierdzenia w sobie tej miłości.

*

Powieść W pustyni i w puszczy, jakkolwiek napisana w roku urodzin

Czesława Miłosza, była wciąż jeszcze doświadczeniem pokoleniowym

dla nas, roczników lat sześćdziesiątych. Przynajmniej

dla trzech generacji stworzyła pas startowy dla marzeń,

zrodziła tęsknotę za tym, co odległe i odmienne. Za brzmieniem,

kolorem i żarem Południa.

Wiek po jej wydaniu coraz częściej słychać głosy, by „tę

żałosną ramotę” usunąć z lektur szkolnych, by ją napiętnować,

a najchętniej zapomnieć. Może więcej pożytku przyniosłoby jej

uważne czytanie. Wniknięcie w kontekst historyczny, rozmowy

o istocie kolonializmu, analiza głębokiej przemiany, jaka

dokonała się w ostatnim stuleciu w kwestii etyki i moralności,

dyskusja o „poprawności politycznej” i jej protekcjonalizmie.

Czy nie ciekawa może być w szkolnej klasie rozmowa

o tym, dlaczego Sienkiewicz, pisząc tę książkę w czasach, gdy

Polska była podzielona między trzech zaborców, nie ujmuje

się za sudańskimi powstańcami, lecz fanatycznie staje po stronie

brytyjskiego najeźdźcy? Czy lektura powieści nie może być

wstępem do rozmowy o idei rasizmu?

Ale też o pojęciu rycerskości. Wśród gwaru głosów atakujących

Sienkiewicza pojawiły się i takie, że utrwala zły stereotyp

dominującego chłopca nad ubezwłasnowolnioną dziewczynką.

To dziwaczny trop, wydaje mi się, że moje pokolenie

wolałoby nazwać bohatera „opiekuńczym” i cechę tę pochwalić.

Zwłaszcza że Staś wkraczał powoli w dorosłość, a Nel była

zaledwie ośmiolatką.

Staś na pytanie o to, co nastąpi w Afryce po ich wyjeździe,

otrzymuje od swego wybawiciela krzepiącą odpowiedź:

„Anglia”. Czy to nie znakomity punkt wyjścia do lekcji historii,

by opowiedzieć, co istotnie zdarzyło się potem?

(dziękuję wydawnictwu Edipresse za możliwość zamieszczenia cytatów)

Jasna… sprawa.

Jasna Góra, Licheń, Świątynia Opatrzności Bożej i wielki Jezus ze Świebodzina… nasze najwspanialsze, NAJ- największe!

Zawsze mnie to zadziwiało, że Bogu potrzebne są te stosy kamieni, złoto i błyskotki, miliony wlane w beton!

A przecież i on (Bóg) i jego Syn ponoć promowali zawsze ubóstwo i DZIELENIE SIĘ. Jezus podobno pochylał się nad najuboższymi, zranionymi, okaleczonymi, zapomnianymi i tymi, którzy zbłądzili.

Tak myślę, że gdyby faktycznie chodziło o kult tych właśnie bóstw, to zamiast dziesiątków tysięcy kościołów, które ostatnimi laty zbudowano (pominę milczeniem urodę architektoniczną), potrzebniejsze byłyby przytułki, szpitale dla najuboższych i wspaniałe, ciepłe domy dziecka z atmosferą jak w domu (a nie jak u siostry Bernadetty), domy opieki nad ludźmi starymi jak np hospicjum księdza Kaczkowskiego, noclegownie czy jadłodajnie. Opieka, troska. TO byłby prawdziwy kult Boga i Jezusa - służenie tym, którym się nie udało.
Szpital pod wezwaniem Opatrzności Bożej dla  bezdomnych i najbiedniejszych – to byłoby wspaniałe dzieło na chwałę Boga! W Polsce jest 10500 świątyń, a szpitali publicznych zaledwie 560 (dane z 2015). 

A tymczasem stawia się coraz większe pomniki pychy kościelnej.

PYCHY, bo muszą z założenia być wielkie i bogate. Ba! Większe niż posąg w Rio de Janeiro, większe niż watykańska bazylika. Czyli chodzi o pokazanie wielkości a nie o to, co w Biblii – że ważny jest Człowiek i jego problemy, że najważniejsi są ci na samym dnie, słabi i bezbronni.

Ćwierć miliarda wydano na Świątynię Opatrzności Bożej, w tym z państwowej kasy 60 mln a jeszcze 30 mln potrzeba! Pytam – na co? Na beton i ozdoby? Na największego Jezusa z żelbetu poszło 6 mln! To przecież gesty, których żyjący Jezus by nie przyjął! Skląłby i nakrzyczał, że królestwo jego nie jest z tego świata a pycha jest grzechem.

Ale Go nie ma.

Nie tupnie, nie krzyknie.

Wierni, którzy leją kasę na ten beton i ozdoby a zamykają oczy na ubóstwo i nieporadność, spychając obowiązek wspierania bliźnich wyłącznie na państwo i rząd, działają wbrew naukom swego Pana – jak na niego mówią. Słuchają tych, którzy przy pomocy wiernych budują pomniki pychy mające, jak w średniowieczu, dać wiernym poczucie maleńkości wobec kościoła – ogromne i przytłaczające budowle miały wszak wyrabiać w wiernych poczucie uniżenia, małości wobec bóstwa i jego ziemskich „przedstawicieli”.
Czy i dzisiaj tak jest? Tyle lat oświecenia, nauki i stale wierni muszą czuć się maleńcy i uniżeni? Wolą dać księdzu na beton i ozdoby niż na szpital czy choćby przytułek pod wezwaniem jakiegoś świętego, żeby taka instytucja służyła LUDZIOM, a nie hierarchom, którzy i tak mają się świetnie – stać ich na zdrowe jedzenie, doskonałe leczenie, wypasione bryki. I jeszcze śmią wmawiać wiernym, że wszystko to mówią i robią w imieniu Boga i dla Boga? Czyli to Bóg woli inwestować w beton i ozdoby, w samochody i w złotem haftowane ornaty niż w… ludzi?

Daj narodzie, jeszcze 30 milionów na ołtarz…

Zdziwienie i smutna konstatacja.

Ludzie PiS - zarówno z rządu jaki wielbiciele z wyższym (!?) wykształceniem wychowali się przecież wśród nas, w tej samej Polsce, na tej samej kulturze, mieli kiedyś te same priorytety i cele, mentorów i lektury.
Kiedyś autorytetami naszymi wspólnymi był prof Geremek, Tadeusz Mazowiecki, Jacek Kuroń i wielu tych których rząd dzisiaj sponiewierał.
Co się zatem stało takiego, że dzisiaj, gdy ogromna większość luminarzy kultury, mistrzów i mentorów jest po "jasnej stronie mocy" (czyli za demokracją, państwem prawa, za Wspólną Europą) z nami - zaniepokojonymi potwornym niszczeniem demokracji, sobiepaństwem, paskudzeniem gdzie tylko się da, wykształceni i niby kiedyś myślący, walczący o wolną Polskę ludzie stają po stronie PiS? Tym samym legitymizują wszelkie podłości, zakłamania, TKM, chorobę nienawiści Nadprezydęta, kompletne odfrunięcie Macierenki, wykopywanie ofiar żeby UDWODNIĆ za wszelką cenę iż trotyl BYŁ itp.
Czemu?!
Jakim cudem ludzie mający wiedzę i pamięć o PRL są aż tak ślepi że nie widzą paraleli, równości tego co reprezentował sobą Moczar z Gomułką i tego, co robią Pan Zero, Pan Płaszczak, Macierenko et consortes w swej głębokiej służalczej uniżoności wobec Nadprezesa i Episkopatu?!

To też jest powód dla smutnego faktu - ja już nie umiem być wyrozumiała dla tych "znajomych" którzy chwalą i niosą ideologię PiS. Nie mam z nimi żadnego punktu stycznego, nie rozumiem, jak można być aż tak ślepym? Oddanym?
Kiedyś mogłam rozdzielać to, że ktoś wyznaje inne ideały ale dzisiaj gdy to jest ideologia wymierzona już jawnie przeciwko mnie, Tobie, Nam, bo to mnie, nas niepisowców ma na celowniku Minister AM formując bojówki nacjonalistów, to ja jestem gorszym sortem bo mi zależy na niezależności i sprawnym działaniu Trybunału, na wolności słowa i wolnej kulturze, na tym, żeby Nadprokurator nie miał PRAWNYCH możliwości robienia prywatnej wendetty na lekarzach za śmierć ojca, a Minister AM prywatnej wendetty dla zachcianki Brata który nie potrafi pogodzić się z faktami i snuje najdziksze, chore fantazje na temat katastrofy i karmi nimi nas wszystkich od lat, żąda kategorycznego znalezienia trotylu an szczątkach zmarłych już przecież badanych pod tym kątem.

Nie umiem już udawać, że ktoś z moich "znajomych", wyborca PiS jest mi bliski. Umarła moja wyrozumiałość, przekroczone są granice. Nie umiem kogoś takiego szanować bo to już nie ten czas gdy szanowaliśmy nasze inne poglądy.

Przyszła chwila gdy INNE POGLĄDY, tak mocno zaakcentowane, zwerbalizowane i pokazane, jawnie przeciw NAM oznaczają kategoryczny wybór - przyzwoitość albo nieprzyzwoitość.
C'est la vie.

Rano.

 - I co teraz będzie?

- Nie wiesz? Jak za komuny. Większość zaciśnie zęby, będziemy sobie jakoś radzić. Większość sobie poradzi tak, jak radziliśmy sobie w komunie.

- Znaczy... co masz na myśli?

- No, nauczymy się na nowo korzystać z kartek, stać w kolejkach po smartfona, po szynkę. Wi-Fi będzie racjonowane.

- No, coś ty?

- No. Dolny prawy róg Karty Reglamentacyjnej: "Dostęp do Internetu w godzinach, czas…". A potem może wcale? Zamienią to na cukier i wódkę.

- Młodych to wkurzy.

- Tak, młodzi dopiero wtedy dostaną wśieklicy. To jakby im tlen zabrać. Ale małe miasteczka i wieś poradzi sobie bez netu.

- To większość?

- Mniejszość. Na wsi też mieszkają młodzi uzależnieni od netu. Przecież sama to wiesz.

- A mniejszość niezadowolonej większości? Ci świadomi, pamiętający, rozczarowani potężnie? Mamy się godzić nałamanie prawa? Na wywalanie finansów państwa, bezprawie na… sam wiesz.

- Mniejszość z tej większości będzie prowadziła aktywne życie podziemne, inni na emigracji wewnętrznej będą cierpieli i żyli wspomnieniami. Nie będzie buntu. Bunt jest niedemokratyczny.

- Przecież nas jest większość!

- Jesteś pewna? A jeśli nawet, to większość „niewierząca”. W nic, chyba tylko w tego twojego fejsa. To większość marudząca, ale nie na tyle, żeby się zebrać w kupę, zresztą mówiłem ci, to niedemokratyczne.

- Kurcze, a demokratycznie wybrany przez MNIEJSZOŚĆ totalitaryzm, dyktatura jest w porządku? Nikt mi nie umie na to pytanie odpowiedzieć!

- Jasne, że w porządku. Według doktryny oczywiście. Suweren chce, suweren ma!

- A opozycja piszczy w Szuflandii.

- Umówmy się, że opozycja owszem protestuje ale jest też zajęta swoimi sprawami.

- Szlag. No właśnie te malutkie, partykularniutkie interesiki. „Nasze jest najsze niż wajsze…”

- No, sama widzisz.

- A po wczorajszym? Słyszałeś, że policja oficjalnie już stoi po stronie narodowców: w Gdańsku wygonili KODowców z placu pod Bazyliką Mariacką zaatakowanych przez bandę narodowo-socjalistycznych kiboli? Policja była po stronie nazioli. Faszyzm i nacjonalizm teraz są chronione! „Tommorow belongs to me” – pamiętasz?

- „Kabaret”? Pamiętam i co z tego? Nikt poza nami, starymi, nie pamięta. Młodzi nie mają pojęcia o tym, jakim zagrożeniem jest narodowy socjalizm i faszyzm. Chcesz komentarza?

- Nie. Znam brzydkie słowa.

- Zobacz, tak naprawdę nikogo to nie obchodzi, bo - jak to ty mówisz…

- Ja cytuję koleżankę!

- Cytujesz: "Jeszcze nie nabrali wody w dupę". Póki jest spokój, benzyna, nadpodaż samochodów, które można kupić za ratę 500+, szyneczka i mule w Biedrze, nowy smartfon i Wi-Fi - strachu nie ma. Zaręczam Ci NIKT nie huknie. Palcem nie kiwnie. Jak za komuny, tylko wtedy była bieda, a dzisiaj jej nie ma. Naród będzie burczał, mruczał, pisał na fejsie i maszerował. Opozycja będzie się kłóciła między sobą. Bo nikt nie ma pomysłu na to, co w zamian. Nie ma gabinetu cieni, nie ma elit, mądrych ludzi i liderów. Rozmawialiśmy o tym. Nie stanie się NIC. Idą smutne lata. Suweren już ma swoją godność za nasze pieniądze i jest zadowolony. My mniej, ale my już nikogo nie obchodzimy.

- Przecież to MY zarabiamy, płacimy podatki, napełnialiśmy budżet.

- I co z tego? Jadę do sklepu, chcesz coś?

Rozczarowania...

Tak sobie z rana pomyślałam, i powiedziałam Mu:

- Wiesz, ona mnie strasznie rozczarowała. Miałam ją za silną, sensowną i mądrą, a okazała się tylko tupeciarą.

- Serio? Mnie nigdy nie zachwyciła - i zamilkł.

Zamyśliłam się.

To moja wina, nie jej.

Jeśli ktoś nas rozczarowuje, to nie jest jego/jej wina.

To nasza projekcja jest niespójna z osobą.

Nie obwinia się innych za to, że MY jesteśmy rozczarowani, bo widzieliśmy w kimś to co chcieliśmy, a nie to, co jest "naprawdę".

Zresztą i tu jest haczyk - widzimy cechy które chcemy zobaczyć i czasem musimy naginać nasze pragnienia, żeby czuć spokój. Naginać się nie da w nieskończoność. Nawet leszczyny.

Drobne odstępstwa kumulują się i pewnego dnia: "Ta-dam!" spada zasłona, pęka witka i czujemy rozczarowanie.

To my sami SIĘ rozczarowaliśmy.

Oni byli i są jacy ...są i jacy BYLI.

To nasze oczekiwania wyrosły ponad miarę.

To działa też w odwrotną stronę.

My też rozczarowujemy. C'est la vie.

Terror empatii, czyli nie szargać świętości.

Igrzyska są dla ludu, a przynajmniej były do niedawna, bo dzisiaj to sposób na robienie mega kasy, ale ja nie o tym.

DLA LUDU, dla ludzi, dla nas, dla każdego, kto chce i lubi oglądać piłkę kopaną urządza się Igrzyska piłkarskie. O innych jakoś mniej słychać.

Jak napisał pewien komentator, dzisiejsza piłka nożna, jako mega interes zabija inne dziedziny sportu. Kto się aż tak ekscytuje wioślarstwem, pływaniem, bieganiem szybkim etc?

OK, wróćmy do meritum, czyli terroru empatii.

Mecz piłkarski to jest widowisko jak każde inne i jako takie jest oceniane przez każdego - od trenera Nawałki, przez dziennikarzy, panią piosenkarkę, pannę Krysię z turnusu trzeciego, pana Zdzicha z warsztatu samochodowego na rogu i kibica, każdego kibica.

Mamy PRAWO o tym mówić, komentować i rozmawiać.

Tak myślałam do wczoraj.

Czytałam w necie tak entuzjastyczne wpisy po powrocie naszych do kraju, że aż sprawdziłam czy myśmy na pewno przegrali?

Wsparcie i aplauz to jedno, a FAKTY to drugie.

Tak mi się nasunęło, że faktycznie my Polacy czcimy bez opamiętania rozmaite klęski. Kiepsko czcimy zwycięstwa prawdziwe, bo na przykład 15 lipca nie czcimy w ogóle...

Wracając do zdziwienia z dnia wczorajszego.

Komentarze rozentuzjazmowane (świetnie, że jesteśmy zaangażowani w coś poza polityką) a zwłaszcza wpisy różnych pań na FB skojarzyły mi się z mamami, które oklaskują swoje dzieci w przedszkolu i choć synkowie nie przyłożyli się zanadto do przedstawienia (od 30 minuty zwolnili, grali za dużo i bez zrywu na swojej połowie, po remisie już w ogóle jakby nie wierzyli, że dadzą radę) mamy euforycznie ich wspierają i tłumaczą, że choć przegrali to i tak …bohaterowie, vivaaaaaaat!!!

No fajnie, choć kiedy aktor na scenie zagra niedbale, w filmie mówi tak, że nie da się zrozumieć, co mówi, gdy poeta schrzani wiersz, pisarz napisze kiepską powieść, lekarz nie wyleczy albo schrzani operację, występy pani artystki nie zachwyciły – walimy wprost, że jest do d… i szlus.

Gorzej gdy zaszargamy narodową świętość – piłkarzy.

Maryla Rodowicz znana z swojego uwielbienia wręcz do futbolu podziela moje zdanie, znaczy mamy to samo wrażenie, że mecz, owszem, był… średni. Panowie nie wykorzystali co najmniej trzech doskonałych okazji, grali od 30 minuty asekurancko, głównie na swojej połowie boiska i z rzadka tylko atakowali bramkę przeciwnika. Natomiast jest FAKTEM, że Rui Patrizio obronił karnego w wykonaniu Błaszczykowskiego i nic na to nie poradzimy!

To sport zero jedynkowy – nasi przegrali.

Na głosy tych „co nie z nami w euforii” – posypały się gromy. Dowiedziałam się z ust Znanego Dziennikarza rozjuszonego brakiem empatii i zachwytów, że NIE MAM PRAWA OCENIAĆ, bo nie mam… dostatecznego wykształcenia w tym kierunku.

???

Helou?

A miliony kibiców i osób komentujących w necie mają?!

Co ciekawe pan Dziennikarz pojechał po mnie, ale nie odważył się napisać podobnych rzeczy u facetów oceniających mecz podobnie jak ja, czyli bez entuzjazmu. Babie można dowalić?

Reasumując – mamy stan terroru empatii – wolno pisać o chłopakach WYŁĄCZNIE pochwały i mimo przegranej skakać do góry, ale wara już od subiektywnych ocen. Można zjechać Marylę Rodowicz za to czy tamto, każdego innego występującego publicznie, ale nie wolno skrytykować polskiej reprezentacji!

To przykra konstatacja, że w Polsce, w której tak nam zależy na wolności słowa i niezależności mediów nie szanuje się odmiennego zdania, choćby tylko nieco odmiennego. I zaraz rusza atak na osobę, która napisała, że wg niej mecz był średni. Nie wspaniały, ale i nie denny. ŚREDNI.

NIGDZIE nie pisałam, ani ja ani wspomniana Maryla Rodowicz czy inni mający podobne zdanie, że panowie zagrali fatalnie, że do bani, etc. a mimo to obrońcy piłkarzy wytykają nam… hejt.

To już jest głębokie niehalo, bo hejt jest bezinteresowną NIENAWIŚCIĄ, a w naszych słowach jej nie ma!

Jest nadal wielka sympatia do Krychowiaka, Kapustki, Lewandowskiego, Błaszczykowskiego. Lubimy „naszych chłopaków”. Doceniam sukcesy trenerskie Adama Nawałki, ale to nie zmienia faktu, że mecz przegraliśmy. Ta sympatia nie spada ani na jotę, gdy stwierdzamy, że mecz był średni. Terroryści empatii rzucają się na takich, jak ja i nas szarpią. Czy panom i paniom –zwłaszcza dziennikarzom – napastującym nas, ludzi o odmiennym zdaniu, coś się nie pokręciło? Konstytucja (jak na razie) zapewnia mi wolność wypowiedzi i nie macie prawa wyklinać mnie, że nie krzyczę w uniesieniu, iż było „cudownie, wspaniale i że „nic się nie stało”.

KAŻDY ma prawo wypowiedzieć się, ma prawo do własnej opinii.

Czy nie?